Từ AI đến Blockchain: Cuộc Cách Mạng Logistics 4.0
Trong bối cảnh hội nhập toàn cầu và Việt Nam không ngừng đổi thay, ngành logistics cũng đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ. Không chỉ là cung cấp dịch vụ vận chuyển, mà giờ đây logistics đang trở thành một hệ sinh thái số với sự tham gia của hàng loạt công nghệ như AI, IoT, Big Data, Blockchain, Cloud Computing và Tự động hóa. Đặc biệt sau đại dịch COVID-19, nhu cầu tự động hóa, tối ưu chi phí và tăng tốc xử lý trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Nếu bạn là một forwarder, nhà quản lý logistics hay doanh nghiệp SME trong lĩnh vực này, chắc chắn bạn sẽ thấy bài viết này hữu ích để hiểu rõ những công nghệ gì đang định hình chuyển đổi số logistics và làm thế nào chúng ta có thể tận dụng chúng để tăng sức cạnh tranh.
Vì sao chuyển đổi số trong logistics lại quan trọng đến vậy?
Theo báo cáo của McKinsey & Company (2021), các doanh nghiệp logistics chuyển đổi số thành công có thể giảm chi phí vận hành từ 20-30%, đồng thời nâng cao hiệu suất và độ chính xác trong quản lý chuỗi cung ứng. Đại dịch COVID-19 đã khiến chuỗi cung ứng truyền thống bộc lộ nhiều điểm yếu và thiếu sót. Một cuộc khảo sát được thực hiện bởi McKinsey & Company (2023) với hơn 250 lãnh đạo từ công ty vận chuyển và cung cấp dịch vụ hậu cần toàn cầu cho thấy các khoản đầu tư vào công nghệ sẽ tiếp tục tăng lên. Từ đây cho thấy nhu cầu giao hàng nhanh, an toàn và minh bạch ngày càng tăng tạo áp lực buộc các công ty logistics phải đẩy mạnh áp dụng công nghệ, giảm sự phụ thuộc vào con người, đồng thời công nghệ cũng giúp dự báo chính xác khủng hoảng hơn để chủ động ứng phó.
Nói cách khác, chuyển đổi số là cách duy nhất để doanh nghiệp logistics phát triển và tồn tại và phát triển trong kỷ nguyên 4.0, nơi mà các nhu cầu của khách hàng cho chất lượng dịch vụ phải chuẩn xác, nhanh chóng và minh bạch ngày càng cao.
5 Công nghệ thúc đẩy chuyển đổi số ngành logistics
1. AI & IoT – Trợ thủ đắc lực giúp dự đoán và theo dõi vận hành
- Giúp doanh nghiệp ra quyết định nhanh và hiệu quả hơn: AI phân tích dữ liệu lịch sử, xu hướng mua sắm và các yếu tố thị trường để doanh nghiệp dự báo chính xác nhu cầu vận chuyển, giúp hạn chế tình trạng thiếu hoặc dư tải.
- Giúp quản lý đội xe và theo dõi container real-time: IoT gắn cảm biến và GPS lên xe, container để giám sát vị trí và trạng thái hàng hóa liên tục. Các hệ thống định tuyến AI tích hợp dữ liệu giao thông, thời tiết và vị trí hàng hóa giúp xe tránh các đoạn ùn tắc, tiết kiệm chi phí và giảm thời gian giao hàng. Ngoài ra dữ liệu real-time từ IoT là nguồn đầu vào quan trọng cho các mô hình AI học máy (machine learning). Mỗi cảm biến GPS, nhiệt độ, độ ẩm… cung cấp hàng ngàn dữ liệu mỗi ngày, tạo thành hệ sinh thái thông minh trong chuỗi cung ứng giúp hệ thống cảnh báo sớm khi có vấn đề phát sinh, từ đó đưa ra giải pháp kịp thời xử lý để hạn chế thiệt hại.
- Giúp giảm chi phí vận hành: Tối ưu lộ trình qua AI giúp tiết kiệm nhiên liệu, tránh di chuyển chặng rỗng, đồng thời tăng hiệu suất hoạt động. Tạo lợi thế cạnh tranh thông qua tốc độ phản ứng nhanh, dịch vụ minh bạch (tracking real-time) và nâng cao độ tin cậy đặc biệt với khách hàng quốc tế.
- Tự động hóa kho bãi: Sử dụng robot, cảm biến thông minh giúp tăng tốc độ nhập/xuất kho, giảm lỗi do thao tác thủ công hoặc do yếu tố con người gây ra.
Theo nghiên cứu của Deloitte, hơn 80% các công ty logistics lớn đang đầu tư vào AI và IoT nhằm tự động hóa và minh bạch chuỗi cung ứng, đồng thời tối ưu hóa chi phí vận hành dự kiến giảm chi phí đi 45% đến năm 2030.
2. Big Data – Cơ sở dữ liệu lớn giúp hiểu khách hàng và tinh giản vận tải
Big Data giúp thu thập và phân tích khối lượng dữ liệu khổng lồ từ nhiều nguồn khác nhau trong chuỗi cung ứng, các tuyến đường – giúp tối ưu tuyến, giảm chi phí nhiên liệu và thời gian đi lại. Theo báo cáo Harvard Business Review chỉ ra rằng việc ứng dụng Big Data trong logistics giúp giảm thời gian giao hàng trung bình xuống và giảm lỗi vận chuyển .
- Tối ưu hóa đường đi: Big data giúp doanh nghiệp theo dõi dữ liệu giao thông, thời tiết, lịch sử vận chuyển để tìm ra tuyến đường nhanh nhất, tiết kiệm chi phí nhiên liệu và thời gian.
- Phân tích hành vi khách hàng: Ngoài ra công nghệ này còn giúp doanh nghiệp logistics có thể hiểu rõ đâu là tuyến hàng đang phát triển, loại hình giao hàng nào khách hàng ưa thích, từ đó điều chỉnh dịch vụ phù hợp với nhu cầu, mong muốn của khách hàng.
- Dự đoán rủi ro: Big data liên tục phân tích chi phí – lợi nhuận theo tuyến, khách hàng, mùa vụ bằng thời gian thực để giúp doanh nghiệp đánh giá được các yếu tố biến động như thị trường, thiên tai, tình trạng dịch bệnh để lập kế hoạch ứng phó chủ động từ đó ra quyết định đầu tư hiệu quả hơn.
Thực tế, nhờ ứng dụng Big Data FedEx không chỉ tăng độ tin cậy và tốc độ vận chuyển, mà còn giảm 15-20% chi phí vận hành thông qua các giải pháp dữ liệu tiên tiến. Walmart đã tiết kiệm hơn 2 tỷ USD mỗi năm từ việc tối ưu hóa chuỗi cung ứng thông qua Big Data, đồng thời duy trì vị thế dẫn đầu ngành bán lẻ toàn cầu.
3. Blockchain – Giúp thông tin minh bạch và an toàn trong thời đại 4.0
Blockchain cung cấp một sổ cái phân tán, chắc chắn không thể thay đổi, giúp:
- Chống gian lận vận đơn, hợp đồng giả: Mọi giao dịch, vận đơn đều được lưu trữ trên blockchain, không thể làm giả hoặc thay đổi thông tin. Với blockchain, dữ liệu đã ghi là không thể sửa, khiến việc làm giả hoặc thay đổi thông tin đơn hàng trong các giao dịch quốc tế từ đó giúp giảm thiểu sai sót trong đối soát chứng từ và tranh chấp không cần thiết.
- Smart contract giúp thanh toán tự động: Smart contract – hợp đồng thông minh là một chương trình chạy tự động trên nền tảng blockchain. Mục đích của smart contract là thực thi các điều khoản trên hợp đồng mà không cần sự can thiệp từ bên thứ ba. Giúp rút ngắn thời gian và chi phí giao dịch. Ví dụ, vận đơn đến nơi, sau khi khách ký nhận hệ thống tự động thanh toán phí vận chuyển, hoặc kích hoạt thu hộ COD, mà không cần xử lý thủ công.
Một báo cáo của World Economic Forum nhận định blockchain sẽ giúp tiết kiệm hàng tỷ USD chi phí vận tải toàn cầu bằng cách hạn chế sai sót và gian lận trong các giao dịch logistics.
4. Cloud Computing – Nền tảng kết nối nhanh và phân phối dữ liệu toàn cầu
Điện toán đám mây giúp các phần mềm logistics dễ dàng kết nối đa nền tảng, chia sẻ dữ liệu tức thời và triển khai nhanh chóng. Giúp loại bỏ chi phí đầu tư như máy chủ vật lý, nhân sự IT. Ngoài ra điện toán đám mây giúp Forwarder và các doanh nghiệp SMEs có thể vận hành phần mềm chuyên nghiệp như doanh nghiệp lớn nhờ cloud.
- Dữ liệu được đồng bộ mọi lúc mọi nơi: Tất cả người dùng trong hệ thống (kho bãi, đối tác, khách hàng) đều truy cập chung dữ liệu cập nhập theo thời gian thực, tránh sai sót do truyền đạt hoặc xử lý chậm trễ.
- Tăng tốc triển khai và mở rộng: Phần mềm cloud dễ dàng thay đổi quy mô theo nhu cầu mà không cần đầu tư hạ tầng đắt đỏ.
- Tiết kiệm chi phí đầu tư IT: Doanh nghiệp giảm gánh nặng bảo trì hệ thống, nhân sự, tập trung nâng cao nghiệp vụ người dùng.
Theo Microsoft Azure, việc chuyển đổi lên cloud giúp các công ty logistics cắt giảm đến 40% chi phí vận hành công nghệ thông tin.
5. Automation – Giải phóng nguồn lực con người, nâng cao hiệu quả vận đơn
Tự động hóa ở logistics không chỉ trong lĩnh vực robot, mà còn là phần mềm và công cụ giúp quy trình vận chuyển thông minh hơn giúp giảm gánh nặng cho nhân viên logistics.
- Giúp tạo vận đơn tự động: Tạo, xử lý, đối soát vận đơn và hóa đơn điện tử nhanh chóng, chính xác, áp dụng cho cả theo dõi đơn hàng và thu hộ COD.
- Nhắc nhở và thu hộ tự động: Hệ thống tự động gửi thông báo và nhắc thu tiền giúp giảm thất thoát công nợ.
- Giảm sai sót và tăng tốc độ xuất hóa đơn: Các tác vụ lặp lại được tự động làm, phản hồi khách hàng nhanh hơn, chính xác hơn, vì hệ thống đã xử lý trước nhiều bước mà không cần chờ nhân viên.
Kết luận
Ngành logistics đang bước vào thời kỳ tăng trưởng mạnh nhờ công nghệ. Những công nghệ như AI, Big Data, Blockchain, Cloud và tự động hóa không chỉ là “trend”, mà là nền tảng hạ tầng bắt buộc để tồn tại và phát triển.
Với các forwarder, ứng dụng phần mềm chuyên biệt như của ForwardX là bước đi thực tế, hiệu quả nhất để bắt đầu chuyển đổi số – mà không cần đội ngũ IT riêng hay ngân sách khổng lồ.
ForwardX – Giải pháp phần mềm logistics giúp doanh nghiệp chuyển đổi dễ dàng hơn
Nếu nghe đến đây, bạn chắc hẳn sẽ băn khoăn làm sao để bắt đầu? Câu trả lời nằm ở việc chọn một nền tảng số mạnh mẽ, đơn giản và phù hợp với quy mô doanh nghiệp với chi phí phải chăng ForwardX chính là một lựa chọn sáng giá.
Không chỉ là phần mềm logistics đa nền tảng, chuyên giúp các forwarder và doanh nghiệp SME tối ưu hóa mọi khâu từ quản lý booking, khai báo hải quan, vận đơn, all in one đến lưu trữ chứng từ điện tử. Đồng thời, ForwardX tận dụng AI, IoT, Big Data, Blockchain và Cloud để:
- Tự động hóa quy trình nghiệp vụ: Giảm thao tác thủ công, tăng tính chính xác và tốc độ xử lý đơn hàng với quy trình booking và khai báo hải quan diễn ra tự động, giảm 40% thời gian thủ tục.
- Quản lý real-time đội xe và container: Đơn hàng được theo dõi real-time với thông báo đến từng bước vận chuyển. Giúp giám sát tình trạng vận chuyển, cảnh báo sớm các vấn đề tiềm ẩn.
- Lưu trữ chứng từ minh bạch, an toàn: Mọi dữ liệu đều được chuẩn hóa và lưu trữ trên nền tảng cloud và blockchain, dễ dàng truy xuất bất cứ lúc nào.
- Tăng hiệu quả thu hồi nợ và quản lý tài chính: Tự động hóa hoá đơn và nhắc COD, giúp doanh nghiệp tăng tốc thu hồi công nợ, giảm rủi ro tài chính.
Phần mềm tự động tạo và gửi hóa đơn, nhắc thu hộ đơn COD giúp giảm 30% nợ quá hạn.
Tốc độ xử lý vận đơn tăng gấp 2 lần, giá trị hợp đồng mới cũng tăng lên đáng kể nhờ uy tín và chất lượng dịch vụ cải thiện.
Đăng ký ForwardX ngay hôm nay để trải nghiệm giải pháp quản lý logistics toàn diện, tối ưu vận đơn và nâng cao hiệu quả vận hành cho doanh nghiệp bạn!
References
- McKinsey & Company (2021), “Supply Chain 4.0 – The next-generation logistics”
- Deloitte Insights (2022), “AI and IoT in logistics: Opportunities and challenges”
- Harvard Business Review (2020), “How Big Data is transforming supply chains”
- World Economic Forum (2021), “Blockchain’s potential in logistics”
- Microsoft Azure Case Study (2022), “Cloud transformation in transportation and logistics”